Wat is Spel?
Bijna iedereen denkt te weten wat spel is. Toch is het moeilijk er een definitie van te geven. Er is wel in de literatuur veel omschrijvingen te vinden die aangeven wat spel is.
Spel
Spel is een belangrijk onderdeel in het leven van een kind. Een kind bepaalt zijn/haar eigen spel. De volwassene speelt een rol om het kind de gelegenheid te geven om te spelen en het kind indien noodzakelijk bij te sturen (Blokland & Van den Heuvel, 2014).
"Er is sprake van spel wanneer men actief en intentioneel bezig is om het plezier in de bezigheid op zich te nemen. Daarbij is het belangrijk dat er een betekenis en eigen regels aan die bezigheden worden toegekend. Spel dient geen extern doel te zijn, de speler hoort zich te richten op het proces van spelen" (Van der Poel & Blokhuis, 2008, p. 23) .
Dus.... het kind moet plezier hebben tijdens het spelen. Tijdens het spelen wordt er betekenis en eigen regels van het spel aangeboden. Er hoeft geen doel te zijn, maar het kind moet zich richten op het verloop van het spel.
Recht op spelen!
Kinderen hebben het recht om te spelen. In artikel 31 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) wordt het recht op spelen verwoord. Het kind heeft recht op rust en vrije tijd, op deelneming aan spel en recreatieve bezigheden passend bij de leeftijd van het kind (IVRK, 1989). Het kind moet in zijn/haar vrije tijd kunnen spelen en iets kunnen doen waar het kind van houdt. Spelen is niet alleen leuk, maar het kind leert door te spelen ook hoe zij/hij sommige problemen kan oplossen en om te gaan met andere kinderen (Kinderrechten, z.d.).
Kenmerken van spel
1. Het spel is doel op zich: het kind wil spelen zonder met een vooropgezet doel. Het kind wil daar niets speciaal mee bereiken.
2. Het kind heeft plezier: het kind speelt zolang het er zin in heeft. De bezigheden en het handelen worden uitgevoerd, omdat het kind er plezier in heeft.
3. Het is een vrijwillige activiteit: het kind is ervan bewust van zijn vrijheid, als het opgelegd wordt door de omgeving (ouders, peuterleidsters, tante, enzovoorts) is het geen spel.
4. Er is geen begin- en eindpunt: het kind speelt, omdat/zolang het er zin en plezier in heeft.
Belang van spel
Spel draagt bij aan de ontwikkeling van
kinderen. Volgens Feldman (2012) helpt het
kind zich te ontwikkelen (leren) op de motorisch, cognitief, en sociaal niveau. Daarnaast zag Vygotsky in
spel de 'zone van de naaste ontwikkeling'. Kinderen ontdekken vaardigheden die
ze nog (net) niet kunnen, maar zich door spel eigen maken (Blokland & Van
den Heuvel, 2014).
In het onderwijs wordt spel vooral gebruikt als een middel:
- De motorische ontwikkeling wordt gestimuleerd.
- Ontwikkelt de sociale vaardigheden.
- Het maakt het omgaan met emoties een stuk makkelijker.
- De taalontwikkeling wordt gestimuleerd.
- Het helpt kinderen begrijpen wat woorden en handelingen van mensen en de symbolen en tekens die ze gebruiken, te betekenen hebben.
- Het lokt uit tot het oplossen van problemen en te leren denken.
Spel is ook belangrijk voor de emotionele ontwikkeling van het kind. Het kind krijgt meer zelfvertrouwen en leert steviger in de wereld staan. Spel heeft ook een positieve invloed op de psycho-sociale ontwikkeling. Het kind heeft plezier en wordt nieuwsgierig naar de wereld om zich heen. Pas als een kind goed kan spelen, wordt het ingezet als middel om een kind iets te leren (Blokland & Van den Heuvel, 2014).